VERNIEUWING FLAT "GOOIOORD", BIJLMERMEER,

STADSDEEL AMSTERDAM ZUID-OOST

klik op afbeelding voor vergroting
klik voor vergroting van de poort

Adres: Bijlmerdreef, Amsterdam Zuidoost

Opdrachtgever: Delta Forte en Woningcorporatie Rochdale

Fotografie:

Luuk Kramer, Amsterdam

Joost Brouwer, Rotterdam

ONDERDEEL BIJLMER-MUSEUM

Oorspronkelijk bouwjaar: 1969

Oplevering renovatie: 2001

Oorspronkelijk aantal woningen: 369

Aantal woningen na renovatie: 366

Aard van de huisvesting en het aanbod

Sociale huurwoningen die voldoen aan huidige eisen voor senioren, toevoeging van diverse faciliteiten zoals praktijk- en ontmoetingsruimten. Mogelijkheid om gebruik te maken van nabijgelegen verzorgingshuis

Financiering

Subsidie van VROM uit Opplusregeling en onrendabele investering van corporatie

klik op afbeelding voor vergroting

De opdrachtgever

Dirk Harmens van Rochdale: De vernieuwing van Gooioord heeft een voorbeeldfunctie. Gooioord laat zien dat een renovatie op dit niveau in bewoonde staat mogelijk is. En hoewel er een paar woningen zijn verdwenen, hoefde niemand gedwongen te verhuizen.

Harmens is blij, dat de bewoners die de renovatie wilden tegenhouden van de rechter geen gelijk kregen. Inmiddels lijkt ook bij aanvankelijk sceptische bewoners het oordeel positief.

De architect

Het plan had een lange en complexe voorgeschiedenis, maar het resultaat mag er zijn.

Soedjono is blij dat Gooioord als deel van het “Bijlmermuseum” behouden is en constateert dat de ingrepen hebben geleid tot verbetering van de sociale veiligheid en tot een positieve uitstraling, die goed past bij de vernieuwing van de buurt.

Zorg en diensten

In Gooioord is een diensten- en ontmoetings-centrum gekomen dat wordt geëxploiteerd door de Verenigde Amstelhuizen. Hier kunnen alle ouderen uit de buurt deelnemen aan activiteiten zoals handwerken, schaken en yoga. Ook de bewonerscommissie van Gooioord is er gevestigd en verder wordt ruimte verhuurd aan (veelal allochtone) religieuze groepen. Vlakbij Gooioord staat een verzorgingshuis, zodat het niet nodig is om binnen de flat ruimten voor zorgpersoneel in te richten. Bewoners kunnen desgewenst in het verzorgingshuis terecht voor een warme maaltijd.

klik op afbeelding voor vergroting

DE KOPGEVEL IS BEKROOND MET EEN KLEURIG KUNSTWERK VAN HOUCHINE BOUCHIBA

DE HOOFDENTREE VAN GOOIOORD MET NEON LICHT BELETTERING

klik op afbeelding voor vergroting

De opdrachtgevers wilden de constructief nog in goede staat verkerende flat geschikter maken voor senioren.

Behalve het noodzakelijke groot onderhoud moest de flat een zgn. “Levensloopbestendig gebouw” worden.

Daarbij moest een prettiger en sociaal veiliger woonomgeving ontstaan.

Monotone gevels, slecht herkenbare entrees, teveel én onveilige onderdoorgangen vroegen om vernieuwing van het casco.

DE HOOFDTRAP BIJ HOOFDENTREE

 

 

 

ONDER:

ENTREE NAAR FITNESS- RUIMTE VAN DE FYSIOTHERAPIE-PRAKTIJK

 

klik op afbeelding voor vergroting

Met het oog op de huidige normen voor ouderenhuisvesting en inbraakpreventie kwam er een wensenlijst met onder meer de volgende punten:

    Ophogen galerij- en/of balkonvloeren

    Aanbrengen antislip vloeren

    Verwijderen drempels

    Degelijk hang- en sluitwerk

    Deugdelijke inbraakbeveiliging

    Goede bewegwijzering en verlichting

 

klik op afbeelding voor vergroting klik op afbeelding voor vergroting
klik op afbeelding voor vergroting

 

DE RONDE HOOFDTRAP BIJ DE HOOFDENTREE A: TOEGANG TOT DE OPENBARE BINNENSTRAAT OP DE 1e VERDIEPING

 

De uitnodigende ronde hoofdtrap bij de hoofdingang is bekleed met mozaïektegels in verschillende kleuren.

De koninklijke kleuren blauw en oranje geven de flat een waardige uitstraling.

Met de transformatie van de plint tot “vandaalbestendige” tegelwanden oogt het geheel feestelijk.

klik op afbeelding voor vergroting

BOVEN ENTREE C:

DE OPENBARE BINNENSTRAAT LOOPT OM HET AFGESLOTEN DEEL HEEN;

SLECHTS VOOR BEWONERS TOEGANKELIJK ZIJN DE LIFTEN EN ENTREES NAAR DE WONINGEN

klik op afbeelding voor vergroting klik op afbeelding voor vergroting

klik op afbeelding voor vergroting

VOOR VEILIGHEID & TEGEN VANDALISME

De binnenstraat op de eerste verdieping is transparanter gemaakt om meer sociale controle te verkrijgen vanuit de flat op de activiteiten op maaiveldniveau.

De gevels en het schuine dakvlak zijn nu geheel van glas in gemoffeld aluminium puien met ramen. Bij brandmelding gaan de ramen open.

Aan de woningzijde is de gevel rechtgetrokken: bergingwanden in dubbelgebakken tegels zoals de plint van de flat en entree- en keukengevel in gedecoreerde Trespa-beplating uitgevoerd.

klik op afbeelding voor vergroting

ONDER:

DRIE OUDE FOTO'S

VAN DE

BINNENSTRAAT

klik op afbeelding voor vergroting

VERNIEUWDE BINNENSTRAAT

ONDER & LINKS:

DE OPENBARE BINNENSTRAAT BIJ DE OVERGANG NAAR DE GALERIJEN IS AFGESLOTEN EN SLECHTS DOOR BEWONERS MET EEN SLEUTELSYSTEEM TE BETREDEN

klik op afbeelding voor vergroting klik op afbeelding voor vergroting klik op afbeelding voor vergroting

DE GEVEL VAN DE OUDE BINNENSTRAAT WAS AAN DE ONDERZIJDE GESLOTEN.

DE NIEUWE PUIEN VAN DE BINNENSTRAAT ZIJN GEHEEL TRANSPARANT.

DE KLEINE SMALLE ONDERDOORGANGEN ZIJN GESLOTEN EN VERVANGEN DOOR BERGINGBOXEN.

klik op afbeelding voor vergroting klik op afbeelding voor vergroting
   

DE TOEGANGEN NAAR DE BERGINGBOXEN ZIJN ALLEN AAN DE GALERIJZIJDE, AAN HET BINNENHOF GESITUEERD

klik op afbeelding voor vergroting

VERNIEUWDE ENTREES

 

DE VERNIEUWDE ENTREE D BIJ DE OVERGANG VAN DE BINNENSTRAAT NAAR DE GALERIJEN

klik op afbeelding voor vergroting

RECHTS: ENTREE B ONDER: ENTREE C

klik op afbeelding voor vergroting
klik op afbeelding voor vergroting

Door uitvoering van een samenhangend pakket anti-inbraak maatregelen voldoen alle woningen in Gooioord aan de eisen van het ‘Politiekeurmerk Veilig Wonen’.

De oorspronkelijke ambitie om de woningen ook te laten voldoen aan de eisen voor nieuwe seniorenwoningen (het Seniorenlabel) bleek niet haalbaar. Wel kon worden voldaan aan de eisen voor bestaande woningen zoals geformuleerd door de Stuurgroep Experimenten Volkshuisvesting.

Gooioord heeft het bijbehorende ‘Oppluslabel’ gekregen toen ongeveer eenderde van de woningen preventief was aangepast.

Dit gebeurde met een bijdrage vanuit de VROM subsidie-regeling.

Entrees en liften

Gooioord heeft vier entrees: A, B, C en D.

De vier oude liften zijn gerenoveerd en twee nieuwe brancaardliften zijn bij A en C bijgeplaatst.

Deze zes liften dienen alleen voor bewoners.

Bij de hoofdentree A is een extra mindervalide lift om de binnenstraat op de eerste verdieping toegankelijk te maken voor bezoekers.

De hoofdentree en de binnenstraat zijn voor bezoekers toegankelijk.

De overige 3 entrees zijn afgesloten, slechts voor bewoners met een sleutelsysteem te openen.

De entrees vielen in het verleden niet op.

Entree A en C vallen goed op door de nieuwe bijgeplaatste liften in glas.

Entree B en D kregen een nieuwe luifel.

 

RECHTS:

ENTREE D AAN HET EINDE VAN DE BINNENSTRAAT

klik op afbeelding voor vergroting
klik op afbeelding voor vergroting

De beoogde verbetering op maaiveldniveau werd onder meer bereikt door concentratie van vier entrees aan het binnenhof en herindeling van de bergingsboxen.

In de oude situatie droegen de vele smalle en lage onderdoorgangen bij tot een verhoging van vandalisme en onveiligheid.

Veel onderdoorgangen in de plint zijn afgesloten en de ruimte is benut voor bergingsboxen.

Het aantal onderdoorgangen werd teruggebracht tot drie.

Twee werden er verhoogd en verfraaid, deze versterken de belangrijke verkeersroutes door het gebied. Om voldoende stabiliteit te krijgen voor de constructie van de verhoogde onderdoorgangen was een creatieve oplossing nodig.

De flat was gebouwd volgens het bouwsysteem Indeco-Coignet, een bouwsysteem van prefab wand- en vloerelementen op een in het werk gestorte onderbouw met balkon- en galerijelementen op consoles.

Een vervangende stutconstructie kwam ter hoogte van de verdiepingsvloer en tegen de vrijgekomen wanden. Daarna werd thermische isolatie, fraai tegelwerk, heldere verlichting in de plafonds aangebracht. Uiteindelijk is er zicht in de poort vanuit de aangrenzende woningen, de balkons en de binnenstraat. De verhoging van de doorgangen ging ten koste van enkele woningen. Van de oorspronkelijke 369 woningen zijn er na de renovatie nog 366 over die allemaal tot de sociale huursector behoren. Ook de gangen, liften en galerijen zijn verbeterd. De balkon- en galerijvloeren zijn opgehoogd om het niveauverschil met de woningen weg te werken.

Bij dit ophogen diende ook rekening gehouden te worden met het oorspronkelijke bouwsysteem. Extra verzwaring was slechts beperkt mogelijk. Dit was uiteindelijk de duurste ingreep.

klik voor vergroting
klik op afbeelding voor vergroting

VERHOOGDE POORTEN

klik op afbeelding voor vergroting

DE VERHOOGDE ONDERDOORGANG TER PLAATSE VAN DE OPEN GALERIJEN

    klik voor vergroting
klik op afbeelding voor vergroting klik op afbeelding voor vergroting  
klik op afbeelding voor vergroting verhoogde poort klik op afbeelding voor vergroting  
klik op afbeelding voor vergroting klik op afbeelding voor vergroting

DE VERNIEUWDE PLINT AAN DE WATERZIJDE:

MET DE TRANSFORMATIE VAN DE PLINT TOT “VANDAALBESTENDIGE” TEGELWANDEN OOGT DE FLAT FEESTELIJK

 

Klik voor link naar ARCHIEF NRP >

INZENDING NATIONALE RENOVATIE PRIJS 2003

 

RECHTS:

TWEE OUDE FOTO'S VAN DE LAGE OUDE POORT

 

 

 

 

 

 

GRAFITI OP DE PLINT IN GEWASSEN BETON

klik op afbeelding voor vergroting klik op afbeelding voor vergroting

Toen Gooioord in 1969 werd gebouwd, onderscheidde de flat zich niet van andere hoogbouwcomplexen in de Amsterdamse Bijlmermeer. Het gebouw paste in de kenmerkende honingraatstructuur van het gebied en er kwamen soortgelijke gezinnen te wonen als elders in de buurt.

Gooioord was dus niet bedoeld als seniorenflat. Omdat echter een flink deel van de eerste bewoners na de oplevering niet meer verhuisde, lag aan het eind van de twintigste eeuw de gemiddelde leeftijd boven de vijftig.

Bij de herstructurering van de Bijlmermeer werden veel soortgelijke flats gesloopt, Gooioord kon echter behouden blijven, omdat er door de bewoners zorgvuldig mee was omgegaan. Hierdoor was Gooioord in een betere staat dan andere flats en was het zinvol om het gebouw mee te laten gaan met de stroom van de vergrijzing. Gooioord werd aangepast om beter aan te sluiten bij de behoeften van oudere bewoners. Dat betekende, dat er bouwkundige ingrepen noodzakelijk waren en dat de dienstverlening moest worden uitgebreid. Ook kreeg de architectuur een vriendelijker karakter en werden er maatregelen genomen om het gevoel van veiligheid te vergroten. Nog steeds is Gooioord vooral een gebouw om in te wonen. Inmiddels hebben 55-plussers voorrang bij de toewijzing. Een karakteristieke Bijlmerflat heeft zo een tweede jeugd als ouderencomplex.

klik voor brochure (PDF)

Klik hier voor onze project informatie PDF (765kB)

klik voor brochure (PDF)

Klik voor artikel over Gooioord op PDF (792kB)

Delta Forte een betrokken ontwikkelaar; een portfolio van een groot aantal projecten in de regio Amsterdam.

Productie: Delta Forte, Amsterdam Zuidoost

klik voor brochure (PDF)

Klik voor artikel over Gooioord op PDF

Publicatie met de belangrijkste lessen voor het opdrachtgeverschap bij de herstructurering van wederopbouwwijken.

Uitgave Stichting Architectuur Lokaal,

april 2004

Klik hier voor meer informatie

Bouwproces

Door participatie van de bewonerscommissie en tussentijdse informatie aan alle bewoners tijdens de ontwerpfase kreeg de besluitvorming een breed draagvlak. Samen met een extern adviesorgaan stelde de actieve werkgroep van bewoners “Woonwensen Gooioord” op, waarin onder meer werd gepleit voor handhaving van de bergingsboxen op maaiveldniveau, van de openbare binnenstraat op de eerste verdieping en van de vuilstortkokers per verdieping. Naast deze bewonersgroep die positief stond tegenover de vernieuwing waren er echter ook enkele tegenstanders. Zij zijn zelfs naar de rechter gestapt om het project tegen te houden, maar de rechter gaf hen geen gelijk. De renovatie is zo georganiseerd, dat de bewoners tijdens de bouw in hun woning konden blijven wonen. Het project is in bouwteam uitgevoerd met een aannemer die vanwege zijn ervaring met een dergelijk gecompliceerd renovatieproject voor de bestek- en uitwerkingsfase was geselecteerd. Voor de prijsvorming is dit niet ideaal, maar de architect noemt het verstandig de aannemer in een vroeg stadium te betrekken bij een ingewikkeld project als dit. De directievoering werd verzorgd door de woningcorporatie.

klik op afbeelding voor vergroting

MEER OVER DE BIJLMERMEER (WIKIPEDIA)

TERUG NAAR OVERZICHT PROJECTEN